💡 ...KHI BẮT ĐẦU TIN, BẠN ĐÃ NGỪNG TƯ DUY

Cứ thế đi qua tất thẩy những nghi thức, giáo điều chỉ để né tránh cái khổ ải của việc phải tư duy.
Khi đó triết lý trở thành sự sùng tín.
Điều mà hầu hết tôn giáo hiện nay đang trở thành.
Mà cũng là điều Phật đã răn dạy "khi bắt đầu tin, bạn đã ngừng tư duy"






































Đoạn kinh này được Đức Phật dạy cho người dan Kalama, vốn được biết đến là tộc người có đạo đức và sống lương thiện dù họ không phải là tín đồ Phật giáo. Một lần, có một đoàn đạo sĩ của các tôn giáo khác đến pổ biến những giáo điều và lôi kéo học cải đạo. Người dân nơi đây rất hoang mang nên đã tìm đến Đức Phật để tham vấn. Người đã dạy họ những điều trên. Thôngqua bài Pháp này, Đức Phật đã chỉ dạy cho chúng ta biết được Mười điều về lòng tin:

Lời dạy thứ nhất: Đừng tin vì nghe theo lời truyền khẩuNghe thôi chưa đủ mà phải thấy rõ sự việc mới có thể tin.

Lời truyền khẩu không bao giờ phản ánh đúng sự thật nguyên bản của nó. Bởi mỗi người sau khi nghe một điều gì đó, họ sẽ kể lại sự việc có thêm vào sự nhận định, cảm xúc của mình. Chưa kể một số chi tiết có thể họ quên hoặc dùng những từ ngữ diễn tả không rõ ràng, đúng nghĩa ban đầu. Lời truyền miệng đó từ người này qua người khác, từ vùng này qua vùng khác, từ năm này qua năm khác sẽ làm mất đi giá trị nguyên gốc của nó. Vì thế ông bà ta có câu “ Muốn tin điều gì phải tai nghe mắt thấy”. Nghe thôi chưa đủ mà phải thấy rõ sự việc mới có thể tin.

Lời dạy thứ 2: Đừng tin vì đó là truyền thống
Truyền thống là những việc làm, hành động được truyền từ đời này sang đời khác của một quốc gia hay một đại phương được xã hội công nhận. Thế nhưng Đức Phật dạy rằng đừng tin theo truyền thống. Bởi không phải truyền thống nào cũng tốt đẹp, cũng có giá trị nhân văn và đúng chánh Pháp.

Nhìn lại lịch sử, ta thấy nhiều bộ tộc có truyền thống tế thần bằng cách dâng lên thần linh sinh mạng của loài vật, máu của chúng hay kể cả cuả con người. Điều này đúng hay sai? Đôi khi có những việc làm đã trở thành thói quen nên người ta mất dần đi sự nhận định, cho đó là lẽ thường tình nhưng vô tình đang lấn sâu trong tội nghiệp mà không hay biết.

Lễ hội Chém Lợn ở miền Bắc trong những ngày Tết vì thiếu tính nhân văn đang có sự tranh cãi lớn. Điều này gây ra phản cảm rất lớn trong mắt du khách nhưng dân địa phương lại nhất quyết giữ truyền thống ấy vì cho rằng điều này giúp họ “may mắn” vào năm mới. Vì thế, hãy nhận định bằng trí thức, bằng lương tâm của mình trước mọi vụ việc, đừng tin theo truyền thống để nối tiếp những điều xấu ác.





Lời dạy thứ ba: Đừng tin vì nghe đồn đại
Lời đồn đại còn gọi là lời thêu dệt, được tạo ra từ những điều vô căn cứ rồi lan rộng mọi nơi. Lời đồn thường mang kịch tính, giật tít, hấp dẫn, bất ngờđể lôi cuốn người nghe, nhưng không có nguồn gốc rõ ràng.

Lời dạy thứ tư: Đừng tin vì lý luận
Lý luận ở đây nghĩa là lý luận về điều gì đó siêu hình, không có căn cứ thực tế không ai thấy, không ai đã trải nghiệm thì cho dùng có lý luận hay bằng lời lẽ hoa mỹ cũng không nên tin. Bởi điều đó chỉ đánh thức sự tò mò, ảo tưởng của bạn bởi nó chưa bao giờ xảy ra trong quá khứ và hiện tại.
Những ý kiến đã được cân nhắc kỹ chưa hẳn có tính dúng đắn và hợp tình hợp lý.Nó có thể mang đến lợi ích cho bản thân, tổ chức cá nhân nhưng vô tình gây hại cho người khác.

Lời dạy thứ năm: Đừng tin vì suy diễn
Suy diễn là một sự việc nhưng qua quá trình tưởng thưởng, nhận định, đánh giá của một người hình thành nên một vụ việc lý kỳ, thú vị.

Lời dạy thứ sáu: Đừng tin vì đã tư duy trên mọi lý lẽ

Tư duy trên mọi lý lẽ nghĩa là lập trường. Một người có lập trường là tốt nhưng mặt trái của nó là nếu khăng khăng bám víu vào lập trường, nhận định của mình hoặc ai đó quá mức thì rất dễ mắc phải sai lầm. Lập trường thường dựa trên những lý lẽ đã xác thực, có căn cứ khoa học. Nhưng vạn pháp đều là vô thường.

Có thể điều này đúng ở thời điểm này nhưng lại sai ở thời điểm khác. Vì thế, chúng ta cần phải có sự nhận định, suy xét thường xuyên để linh hoạt trong cách sống, cách suy nghĩ.



Lời dạy thứ bảy: Đừng tin vì dựa theo ý kiến đã được cân nhắc
Những ý kiến đã được cân nhắc kỹ chưa hẳn có tính dúng đắn và hợp tình hợp lý. Nó có thể mang đến lợi ích cho bản thân, tổ chức cá nhân nhưng vô tình gây hại cho người khác. Hoặc những điều cân nhắc ấy lên lỏi những mưu tính ngầm mà đôi khi nghe qua, chúng ta tưởng đâu là chính xác. Cho dù đã cân nhắc nhưng đó chỉ là ý kiến cá nhân.
Trong mỗi bài kinh đều có câu mở đầu rằng : Tôi nghe như vầy” chứ không phải là “ Đức Phật dạy…”

Lời dạy thứ tám: Đừng tin vì được ghi trong kinh điển
Kinh điển là lời kim khẩu của Đức Phật. Nhưng chúng ta đều biết, thời Đức Phật không có giấy viết hoặc bất kỳ vật gì để lưu lại lời Phật dạy. Các đệ tử của Ngài chỉ nghe, ghi nhớ và ôn lại mỗi ngày để nắm vững bài học và thực hành. Sau khi Phật nhập diệt, mãi đến một trăm năm sau kinh điển mới được kết tập bởi 1200 vị đệ tử của Phật. Do đó, trong mỗi bài kinh đều có câu mở đầu rằng : Tôi nghe như vầy” chứ không phải là “ Đức Phật dạy…”.

Bởi qua thời gian, mọi thứ điều thay đổi theo quy luật tự nhiên của nó. Dù là Thánh đệ tử nhưng sự sai xót dù nhiều hay ít cũng ảnh hưởng không nhỏ đến giáo Pháp. Hơn nữa quahơn 2500 năm, trải qua nhiều quốc gia, qua nhiều cách truyền đạo, qua nhiều pháp sư dịch thuật không ai dám chắc rằng những lời kinh điển được nguyên vẹn tuyệt đối lời Phật dạy thuở xưa.

Đó là lý do vì sao có một số bài kinh ngoại đạo, không phải Phật thuyết nhưng vẫn tồn tại hiện nay, đưa ra những lập luận theo quan điểm cá nhân của họ. Điều này vô tình gây ra những tổn hại cho đạo Phật và đến bước đường tu hành của người Phật tử.

Lời dạy thứ chín: Đừng tin vì vị ấy có vẻ có uy quyền

Chúng ta thường bị chi phối bởi những người có uy quyền. Người có uy quyền chưa hẳn họ có đạo đức và có cách nhìn đúng chánh Pháp. Điển hình là Hitle, một vị tướng nổi tiếng của phát – xít Đức. Ông là người rất tài giỏi, có uy quyền khi đã chiếm lĩnh nhiều thuộc địa của Châu Á Và Châu Âu, nhưng ông lại gây đau khổ cho nhân loại.
Nếu không có nhận định, chúng ta rất dễ bị người khác lợi dụng lòng tin.

Đừng vịn vào uy quyền của ai đó mà tin theo những gì họ nói. Uy quyền được tạo nên từ nhiều yếu tố: tài năng, tiền bạc, thân thế,…nhưng không hoàn toàn dựa trên chánh Pháp.

Lời dạy thứ mười: Đừng tin vì nghĩ rằng vị ấy là thầy của mình