📖
có hai vị hòa thượng trẻ tu hành ở hai ngôi chùa gần nhau trên một ngọn núi. Một người tên là Nhất Hưu và một người tên là Nhị Hưu. Ngôi chùa mà hai vị hòa thượng này ẩn cư tu hành đều không có nước, bởi vậy hàng ngày họ đều phải đi xuống con suối nhỏ dưới chân núi để gánh nước về dùng. Hai người thường xuyên gặp nhau trên đường đi lấy nước nên dần dần trở thành hai người bạn thân thiết.
Thời gian cứ như vậy trôi qua, hai vị hòa thượng đã làm công việc gánh nước ấy được 5 năm liền. Một hôm, hòa thượng Nhị Hưu như thường lệ đi xuống dòng suối nhỏ gánh nước nhưng suốt chặng đường đi và về đều không gặp hòa thượng Nhất Hưu. Nhị Hưu thầm nghĩ: “Chắc hôm nay hòa thượng Nhất Hưu ngủ quên không đi lấy nước rồi!”
Ngày hôm sau, hòa thượng Nhị Hưu lại xuống núi gánh nước nhưng vẫn không gặp hòa thượng Nhất Hưu như trước. Thời gian một tuần trôi qua, rồi một tháng trôi qua, Nhị Hưu vẫn không gặp Nhất Hưu đi gánh nước như trước nữa. Lúc này, anh ta thực sự thấy lo lắng cho bạn của mình. Nhị Hưu nghĩ: “Bạn của ta có lẽ đã bị ốm mất rồi, ta phải đến thăm anh ta một chút mới được, xem có thể giúp gì được bạn không.”
Nghĩ vậy, Nhị Hưu liền lập tức lên núi tìm đến chùa mà Nhất Hưu đang sinh sống. Nhưng trái ngược hẳn với lo lắng của anh ta, hòa thượng Nhất Hưu không có vẻ gì giống một người đang ốm mà đang ngồi trước sân chùa tập luyện quyền thuật. Nhị Hưu giật mình hỏi: “Nhất Hưu! Đã hơn một tháng nay anh không xuống núi lấy nước, anh lấy nước đâu ra mà dùng?”
Nhất Hưu cười và dẫn Nhị Hưu ra phía hậu viện sau chùa rồi chỉ tay vào một cái giếng mà nói: “5 năm nay, mỗi ngày tôi đều giành một chút thời gian rảnh để đào cái giếng này, cho dù là công việc bộn bề đến đâu đi nữa, tôi cũng cố gắng đào một chút. Đến giờ tôi đã đào xong được cái giếng này, nước trào ra cuồn cuộn không ngừng, từ nay về sau tôi không còn phải xuống suối gánh nước nữa. Thời gian xuống suối gánh nước tôi có thể làm việc mình thích như luyện thái cực quyền mà anh vừa thấy.”
Từ đó về sau, hòa thượng Nhất Hưu không còn phải vất vả xuống núi gánh nước nữa mà chuyên tâm tu hành, người ta chỉ còn thấy hòa thượng Nhị Hưu ngày ngày xuống chân núi gánh nước, mệt nhọc mà không có thời gian nghỉ ngơi.
Đây chính là nguồn gốc câu nói "Nhất bất làm, nhị bất hưu", tức là, một là chẳng làm, hai là không nghỉ, nếu đã làm thì làm đến cùng mới thôi.
📖
Trong công việc cũng vậy, đi làm lĩnh lương cũng giống như đi gánh nước. Nhưng chúng ta thường thường quên, không biết nắm bắt thời gian sau giờ đi làm, tận dụng để đào cái giếng riêng cho mình, bồi dưỡng bản thân mình có khả năng về một phương diện khác. Như thế, tương lai khi chúng ta tuổi đã cao, thể lực không bằng những người trẻ tuổi nữa, nhưng chúng ta vẫn có nước uống y như cũ, hơn nữa, còn có thể uống thỏa thích hơn, nhàn nhã hơn.
Đời người, “làm người gánh nước” hay “làm người đào giếng tạo ra nguồn nước” đều là do chính bản thân chúng ta lựa chọn và quyết định. Khi còn là người chưa đào được giếng tạo ra nguồn nước, thì việc gánh nước là đáp ứng được nhu cầu cần thiết của chúng ta, nhưng nếu một người có tầm nhìn lâu dài, có trí tuệ sáng suốt người ta sẽ có cái nhìn xa hơn.
Mỗi thời đại kinh tế phát triển thịnh vượng đều rèn giũa và tạo ra vô số người tài giỏi, thành đạt và thành công trong nhiều lĩnh vực. Mà cách thức rèn giũa nhân tài hiệu quả nhất chính là lựa chọn cho mình một con đường mở đầu bằng những khó khăn gian khổ nhưng có thể đem tới rất nhiều lợi ích và trái ngọt đằng sau.Giống như việc vừa gánh nước vừa đào giếng bao giờ cũng mệt mỏi, vất vả hơn việc đơn thuần chỉ cần gánh nước mỗi ngày. Nhưng chúng ta trả giá càng nhiều, cố gắng càng sớm, ngày thành quả chín muồi có thể gặt hái lại càng tới nhanh hơn.
Khi người khác hưởng thụ nhất thời, chúng ta trả giá. Khi người khác bắt đầu trả giá, chúng ta đã trở nên giàu có và có quyền hưởng thụ lâu dài.
Triết gia người Pháp Voltaire hỏi: “Trên thế giới, cái gì dài nhất, mà lại là ngắn nhất? Cái gì nhanh nhất, mà lại là chậm nhất? Cái gì có thể chia nhỏ, mà lại là to lớn nhất? Cái gì không được coi trọng nhất, mà lại được tiếc nuối nhất? Không có nó, sự việc gì cũng không thành. Nó khiến hết thảy những thứ nhỏ bé quy về tiêu vong, nó khiến hết thảy những cái vĩ đại thành bất diệt?”.
Bậc trí giả Chadiger trả lời: “Trên thế giới, cái dài nhất không gì bằng thời gian, vì nó vĩnh viễn vô cùng vô tận, cái ngắn nhất cũng không gì bằng thời gian, vì những kế hoạch của mọi người đều không kịp hoàn thành. Với người đang chờ đợi, thời gian là chậm nhất, với người đang vui vẻ, thời gian là nhanh nhất. Thời gian có thể khuếch đại thành vô cùng lớn, cũng có thể chia thành vô cùng nhỏ. Đương trong thời gian thì không ai coi trọng nó, khi nó qua đi rồi mới bày tỏ tiếc nuối. Không có thời gian, việc gì cũng chẳng thành. Những thứ không đáng được hậu thế kỷ niệm, thời gian sẽ xóa nhòa nó, mà những gì vĩ đại, thời gian sẽ ngưng kết nó lại, đời đời bất diệt”
Có được thời gian, chính là có được tất cả. Tận dụng tốt từng tý từng chút thời gian, thì sẽ có những thu hoạch ngoài sức tưởng tượng.Thời gian vô hạn, cuộc đời hữu hạn. Trong cuộc đời hữu hạn, người biết kéo dài thời gian, thì sẽ có cái vốn để làm càng nhiều việc hơn. Các vĩ nhân sở dĩ đạt được tầm cao như thế, không phải một bước mà thành, mà là dùng thời gian mà đồng nghiệp đang ngủ, đêm hôm vất vả từng bước đi lên.
Theo Mạng Lệ Chí
Nam Phương biên dịch